Manzûme ve Şiir Örneklerini İnceleme

Koşma
Ela gözlerine kurban oldugum
Yüzüne bakmaga doyamadim ben
Ibret için gelmis derler cihana
Noktadir benlerin sayamadim ben

Askin atesidir sinemi yakan
Lütfuna irer mi çevrini çeken
Kollarin boynuma dolanmis iken
Seni öpmelere kiyamadim ben

Terk eyledim agalarim beylerim
Bozbulanik seller gibi çaglarim
Anin içün ben ah idüp aglarim
Ayrilik oduna doyamadim ben

Kaldi deli gönül kaldi hep yasta
Mevla' m erdir beni murada kasda
Asik Ömer eydür sevgili dosta
Allah' a ismarladik diyemedim ben (Âşık Ömer)

Kafiye şeması abcb, dddb, eeeb, fffb şeklindedir. Nazım birimi dörtlüktür. Dili sadedir. Yarım kafiyeler kullanılmıştır. 11'li hece ile söylenmiştir. Demek ki şiirin nazım şekli koşmadır. Koşmada: "Noktadır benlerini sayamadım ben"; "Aşkın ateşidir sinemi yakan"; "Boz bulanık seller gibi çağlarım"; "Ayrılık oduna doyamadım ben" dizelerinde teşbih vardır. Şiirin teması aşktır.
İstiklâl Marşı:
İstiklâl Marşı'nın da kafiye şeması çizilir. Kafiyeler bulunur. Ölçü aruzun 3 fâilâtün 1 fâilün kalıbına göredir. Nazım birimi dörtlüktür. Halk şiirindeki koşma, semai ve ilâhiye benzer; ölçüsünün aruz olması sebebiyledir ki divan şiirindeki şarkı, gazel, kasideye benzer. İstiklâl marşı bu bakımdan serbest nazma dahil edilebilir. Şiirde al sancak Türk milletini sembolize eder. Çünkü milletten tek bir fert kalıncaya kadar bayrak dalgalanacaktır. Şiirde şafak, sancak ve ocak kelimeleri arasında tenasüp vardır. "Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım" dizesinde telmih sanatı vardır. "Korkma" sözcüğünde nidâ sanatı vardır. "Yüzen" sözcüğünde kapalı istiâre vardır. "Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak" dizesinde mecâz-ı mürsel vardır. "O benimdir, o benim." dizesinde tekrîr vardır. "O benim milletimin yıldızıdır parlayacak" dizesinde açık istiâre vardır. "Çatma, kurban olayım." dizesinde teşhis ve "ey nazlı hilâl"de nidâ, "hilâl" kelimesinde mecâz-ı mürsel vardır. .
İstiklâl Marşı'nda Âkif'in sanat anlayışı görülür.(*Millî Edebiyat döneminin dili ile söylenmiş. *Anlamın okuyucunun ruh hâline değil de metne bağlı olması. *Şiirlerine yansıyan toplumsal sorumluluk ve gerçek samimiyet. *Sanat için sanat anlayışı yerine sanatta faydayı gözetmesi, bu nedenle süslü bir anlatımdan kaçınması. Demek ki eser şiirden çok manzûme niteliği taşır.)