Konularına Göre Şiiir Türleri

Konularına Göre Şiir Türleri


1. Lirik şiir

Duyguları, heyecanları, çoşkuları dile getiren şiirlerdir.Adını, eski Yunan’da “lyre (Lir)” adı verilen çalgılar eşliğinde söylenen şiirlerden almıştır. Aşk, ayrılık, sevgi gibi konularda söylenen şiirler bu türe örnektir.

Türk edebiyatındaki semaî, koşma, ağıt, mersiye, ilahi vebazı gazeller, lirik şiire örnektir.

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı
Başımda eski âlemlerin sarhoşluğu
Loş kayıkhaneleriyle bir yalı
Dinmiş lodosların uğultusu içinde
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı.
Orhan Veli Kanık



2. Epik şiir

Savaş, kahramanlık, yiğitlik gibi konuları işleyen destansı şiirlerdir. Adını epope’den (destansı şiir) almıştır. Doğal ve yapma destanlar, epik şiir kapsamına girer. Halk edebiyatındaki “koçaklama”lar bu türdendir.

Gökte kandiller delikanlı Mehmed Han’ın
Yedi tebessümlü dilbere başlık borcu
Süzülür yıldızlar mazgallardan
Avuçlayıp rum ateşlerini bir bir
Güneş diye burca dikilir
Sağdıçtı bu düğünde Ulubatlı Hasan
Yahya Akengin

3. Didaktik şiir

Duygudan çok düşüncenin ağır bastığı eğitici, öğretici şiirlerdir. Fabllar bu türü örnekleyen şiirlerdendir.

Bir kez gönül yıktın ise bu kıldığın namaz değül
Yetmiş iki millet dahi elin yüzün yumaz değül
Yol oldur ki doğru vara, göz oldur ki Hakk’ı göre
Er oldur ki alçak dura yüceden bakan göz değül
Yunus Emre



4. Pastoral şiir

Doğa güzelliklerini, kır yaşamını anlatan şiirlerdir. Pastoral şiirin iki çeşidi vardır: İdil ve eglog.

İdil
Kır ve tabiat sevgisini dile getiren şiirlerdir.
Eglog
Çobanların karşılıklı konuşturulduğu kır şiiridir.

Uyarı: Pastoral şiirin edebiyatımızdaki ilk örneğini Abdülhak Hamit Tarhan “Sahra” adlı şiiriyle verir.

Gümüş bir dumanla kapandı her yer
Yer ve gök bu akşam yayla dumanı.
Sürüler, çemenler, sarı çiçekler
Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı!
Ömer Bedrettin Uşaklı



5. Satirik şiir (Eleştiri Şiiri)

Bir kişiyi, bir toplumu ya da düşünceyi yermek amacıyla yazılan şiirlerdir.

Bu şiir türü, Halk edebiyatında “taşlama”; Divan edebiyatında “hicviye”; günümüz edebiyatında ise “yergi”adıyla bilinir.

İş gelmez elinden, gelmez bir kâre
Aslında neslinde giymemiş hâre
Sandığı, gömleksiz duran makkâre
Bedestene gelir kaftan beğenmez
Kazak Abdal



6. Dramatik şiir

Manzum tiyatro yapıtlarındaki şiirlerdir. Eski Yunan edebiyatında dramatik ürünler (tiyatro eserleri) manzum olarak yazılırdı. Yani dramatik şiir, bugünkü tiyatro sanatının yerini tutmaktaydı.

Dünya edebiyatında Corneille, Shakespeare bu türün en tanınmış sanatçılarıdır. Edebiyatımızda Abdülhak Hamitn Tarhan ve Faruk Nafiz Çamlıbel bu türün en başarılı örneklerini vermişlerdir.